Abartma - Abartmak Nedir?
Abartma, genel anlamda bir şeyi olduğundan üstün ya da aşağı gösterme sanatı. Eski adı mübalâğadır. Edebiyatta abartma, anlatımı güzel ve etkili kılmak için başvurulan bir söz sanatıdır.Günlük dilde ve yazı dilinde zaman zaman abartmaya başvurulur. Bir olayı ya da yeri anlatırken beğendiğimiz özelliklerini olduğundan biraz farklı anlatarak beğenimizin derecesini artırmış oluruz. Hoşa gitmeyen bir durumu anlatırken de gerçeği olduğundan daha aşağı göstererek beğenimizin derecesini azaltırız. Çok yorulunca “öldüm”, biraz üşüyünce de “dondum” dediğimizde abartma yapmış oluruz. Avcı öyküleri, günlük dildeki abartmalara iyi bir örnektir. Burada önemli olan, abartmanın mantık sınırlarını aşmamasıdır.
Abartma, yazınsal bir sanat olarak yazı dilinde de sık kullanılır. Romanlarda, öykülerde, şiirlerde gerekirse abartmaya başvurulur. Abartma, yerli yerinde kullanıldığında anlatımı güçlendirir.
Kalkıp ayağa ardı sıra baktı dalgalar
Kalktı takalar.
İzin verseydi Kemal Paşa
Ardından gürleyip giderlerdi
Erzurum’a kadar,
(Cahit Külebi)
Şair, bu dizelerde abartmaya başvurmuştur. Dalgaların ayağa kalkması ve Kemal Paşa’nın ardından Erzurum’a gitmesi olanaksızdır.
Evliya Çelebi, gezdiği gördüğü yerleri Seyahatname adlı ünlü eserinde anlatırken bol bol abartma yapmıştır. Bunların kimileri mantık sınırlarını aşar. Örneğin; bir yazısında şöyle der: “Ben de büyük bir yükten kurtulmak için ona bir fil bağışladım. Çok sevindi, ama ben ondan daha çok sevindim. Çünkü filler her gün yüzer, deve yükü ot yerlerdi ve Nil ırmağının yarısı kadar su içerlerdi.”
Abartma ile ilgili cümle / cümleler;
Dünyalar kadar ödevim var Ben var ya! Bir keresinde tam 50 kg muz yemiştim. Korkudan gözleri fal taşı gibi açıldı. Onu görünce dünyalar benim olmuştu. Kardeşim oyuncak alınmadığı için kıyameti kopardı. Sinemada gülmekten öldük. Dünya kadar işim var, Mutfakta dağ gibi bulaşık birikmiş. Evin geçimini üstlenince dünyanın yükünü omuzlarında hissetti. Onu destekleyen dağ gibi babası var. Dünya kadar ödevim var. Çocuk ateşler içinde yanıyor. Sana yüz defa söyledim, ellerini yıkamadan sofraya oturma diye. Doğum gününde dağ kadar pasta yaptırmış.
ABARTI ÖRNEK RESİM:
