Biyografi Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Biyografi ya da yaşam öyküsü, bir insanın yaşamındaki olayların belirli bir sıraya göre anlatıldığı edebiyat türüdür. Kişinin kendi hayatını anlattığı yazılara otobiyografi, divan edebiyatında şairlerin yaşam hikâyesini anlatan eserlere de tezkire denir. Bir kişinin yaşamını konu alan edebiyat türüdür.Yaşam öyküsü, kişisel anılara ya da araştırma sonucu edinilen yazılı ve sözlü malzemenin düzenlenmesine ve yorumlanmasına dayandığı için,tarihe yardımcı bir dal olarak görülebilir.Yazarın bireyselliğini, yaratılığını ortaya koyduğu içinde edebiyatın bir kolu olarak kabul edilir. Biyografi mantıksal çıkarsama ve tahminlerden çok, düşsel öykü ve öznel değerlendirmelere dayanıyorsa veya anlatılan kişi kısmen ya da tümüyle hayali bir kişiyse, o zaman yapıt, tümüyle bir edebiyat ürünü olarak değerlendirilir. Ölen kişinin yaşamını ve yapıtlarını öven mezar yazıtları ve cenaze törenlerindeki konuşmalar,yaşamöyküsünün ilk örnekleri sayılabilir.Bunları, eldeki verileri eleştirellikten uzak öznel bir yaklaşımla okura sunan yaşam öyküleri izler.Bunlar, çoğunlukla yaşam öyküsü anlatılan kişinin okura örnek oluşturması amacına yöneliktir. Ama bu yaşamöyküleri kendi karşıtlarını da doğurmuş,kişilerin "gerçek yüzü"nü ortaya çıkarmayı amaçlayan yaşamöykülerinin yazılmasına yol açmıştır. Kişinin davranışlarının ve karakterinin önem kazanmasına bağlı olarak eski çağlardan bu yana tarih yazımı ve hitabetin önemli bir kolu olarak gelişmiştir.Bazı felsefi,siyasi ya da dinsel görüşler yaşamöyküleri aracılığıyla halka benimsetilmiş,Platon ve Ksenophon gibi düşünürle, Sokrates'in haklılığını kanıtlamak için öğretilerinin yanı sıra yaşamına da yer vermişlerdir.Aynı şey İncilde İsa için de yapılmıştır.Cato ve Brutusun yaşam öyküleri de aynı zamanda Roma imparatoruna yönelik birer eleştiridir. GENEL ÖZELLİKLERİ: - Biyografilerde kişinin yaşam öyküsü kronolojik bir düzen içinde verilir.Biyografisi yazılan kişinin , karakter yapısını belirleyen özelliklere de yer verilir. - Biyografi yazma,bir ön çalışmayı gerektirir.Yaşamı yazılacak kişiyle ilgili kaynaklar,belgeler saptanır.Biyografiler belgesel boyutlu olduğu için, yazar,bir tarihçi gibi davranır.Biyografisi yazılacak kişinin mektuplarından, günlüklerinden, anılarından, o kişiyi tanıyanlardan yararlanılır. Yazar,sergileyici bir yaklaşımla,kişinin yaşamını biçimlendirmiş olayları , birbirine bağıntılı bir biçimde verir - Biyografisi yazılacak kişiler, kuşkusuz, sıradan kişiler değildir. Yaşadıkları dönemin siyasal,toplumsal etkinliklerine katılmış ya da eserleriyle,çalışma ve buluşlarıyla dönemlerini etkilemiş kişilerdir. - Biyografi türü yazılar öyküleyici anlatımla yazılır. Fakat bu, kuru bir anlatımla yapılamaz. Biyografi yazarı,aynı zamanda bir sanatçı duyarlılığı ve titizliği gösterir.